AMSTERDAM- Een ongeluk zit in een klein hoekje. Dat geldt zeker aan boord waar men tijdens het varen vaak actief bezig is en dus verhoogde kans loopt op letsel, maar ook getroffen kan worden door ander lichamelijk ongemak. Wie goed voorbereid is, kan met een gerust hart het water opgaan.
Met een goede verbanddoos en medicatie kun je veel kleine lichamelijke ongemakken zelf oplossen. Anders is het al de situatie ernstiger is en hulp van buitenaf moet komen. Dan is enige basiskennis een must. Bij brandwonden bijvoorbeeld zijn de eerste tien minuten heel erg belangrijk. Iedereen kent de uitdrukking: eerst water, de rest komt later… Als je wacht op de hulpverlening met koelen, dan ben je eigenlijk al te laat. Het is iedereen en misschien juist watersporters aan te raden een training of cursus te doen en de geleerde vaardigheden met regelmaat op te frissen.
DRENKELING
Zolang de drenkeling in het water ligt, zorg dat iemand zijn positie in de gaten houdt. Zeker op zee met hoge golven ben je een drenkeling zo uit het oog verloren. Een drenkeling bij bewustzijn, moet je zo snel mogelijk de natte kleren uittrekken en in een deken wikkelen. Blijf de vitale levensfuncties bewaken en probeer het slachtoffer zo snel mogelijk naar een arts of ziekenhuis te brengen. Bij een bewusteloze drenkeling zo snel mogelijk met reanimeren beginnen. Zorg bij braken dat het hoofd van het slachtoffer opzij is gedraaid.
ZEEZIEKTE
Een veel voorkomend probleem is zeeziekte. Bijna iedereen die vaart kent het verschijnsel. Naast het conflict tussen de zintuigen worden psychologische factoren als spanning en onzekerheid, verondersteld een rol te spelen.
Wat je er tegen kunt doen? Zorg dat je uitgerust vertrekt, zonder gebruik van alcohol, koolzuur en (veel) koffie. Houd de maag redelijk gevuld. Zorg dat je warm en droog blijft. Blijf zoveel mogelijk buiten focus op de horizon. Participeer bij het reilen en zeilen zo mogelijk aan het roer en neem ruim voor vertrek medicatie.
ONDERKOELING
Vanaf een lichaamstemperatuur van 35 graden Celsius of lager wordt gesproken van onderkoeling, ook wel hypothermie. De normale stofwisseling komt hierbij in gevaar, onder de 32 graden Celsius wordt de situatie kritiek en kan leiden tot de dood.
Langdurig verblijf aan dek kan leiden tot langzame afkoeling, terwijl korte tijd met natte kleren in de wind staan of te water raken, binnen enkele minuten tot onderkoeling kan leiden. In het water koel je twintig keer sneller af, dan op het droge. In welke mate iemand afkoelt, heeft te maken met talrijke factoren zoals eigen warmteproductie, lichaamsgewicht, medicijn en alcoholgebruik.
ZONNESTEEK
Hoewel we steeds bewuster lijken te worden van de schadelijke invloed van de zon, wordt nog steeds de kans op een zonnesteek of hitteberoerte onderschat.
Hierbij raakt de lichaamsthermostaat in onze hersenen ontregeld, wat leidt tot misselijkheid en hoofdpijn. In ernstige gevallen tot verwardheid, bewusteloosheid en zelfs epileptische aanvallen en shock. Het kan zelfs fataal worden. Het tijdig herkennen is van het grootste belang. Wat te doen? Zorg dat het slachtoffer direct uit de zon gaat en dat voor langere tijd. Verwijder zo veel mogelijk kleding en spons het slachtoffer af met koud water. Een ventilator kan ervoor zorgen dat de afkoeling nog beter gaat. Laat het slachtoffer alleen bij bewustzijn zoveel mogelijk drinken, steeds in kleine slokjes (1 liter water met 1 theelepel zout en 4 theelepels suiker).
Ook hier geldt: voorkomen is beter! Dus draag een zonnebril, petje en bescherm de nek en blijf tijdens het zeilen drinken.
VERSTUIKING
Op een bewegende boot, is de kans op een verstuiking groot. Vaak wordt het gekwetste gewricht snel dik, voelt pijnlijk en kleurt blauw. De eerste uren kun je het amper bewegen. Bij verstuiking, maar ook kneuzing en verrekking, is het belangrijk het aangedane lichaamsdeel of gewricht, rust te geven. Maximaal drie dagen. Inzwachtelen kort na het trauma, voorkomt of beperkt zwelling. Driemaal twee Paracetamols van 500 mg en een ontstekingsremmer zoals Ibuprofen (3x daags 400mg) is een prima pijnstilling.
10 TIPS
1) Zorg dat aan boord enkele isolatiedekens zijn. Deze nemen weinig ruimte in beslag en zijn bijzonder efficient bij onderkoeling.
2) Voordat wordt uitgevaren, vul een thermoskan met warm water. Voorkom water koken tijdens het varen.
3) Hulp verlenen begint met uw eigen veiligheid.
4) Voordat u hulpdiensten raadpleegt of alarmeert, schat de situatie en ernst in en verzamel gegevens die belangrijk zijn voor het contact met een arts op afstand.
5) Verdeel de taken aan boord. Laat een persoon de communicatie doen.
6) Draag altijd bootschoenen aan boord.
7) Oefen met uw bemanning noodsituaties.
8) Check jaarlijks inhoud verbanddoos.
9) Volg een Eerste hulp cursus.
10) Raadpleeg KNRM preventie brochures.
