ZAANDAM- Via een zakenrelatie kreeg Frans Brandjes in het najaar van 2017 de vervallen zeilklassieker Alert aangeboden. De houten S-spant stond al vele jaren in een loods en de brandstapel dreigde. Na het zeiljacht te hebben bekeken was Frans in een klap verliefd en besloot hij Alert tegen het advies van familie en vrienden in, te redden. ‘’Ik heb nog geen dag spijt van deze beslissing.’’
Tekst Epco Ongering & Eric van Staten
Fotografie Watersport-TV
Het is september 2017. Op een jachtwerf aan de Zaan in Zaandam loopt Frans Brandjes onrustig heen en weer. Een gigantische hijskraan staat klaar om de ontmantelde Alert te water te laten.
Bedoeling is het schip naar een elders in Zaandam gelegen werf te varen, waar Frans in een loods een plek heeft geregeld om zijn droomschip in oude staat terug te brengen. ‘’Ik ben ergens aan begonnen, maar het einde is nog niet in zicht is,’’ lacht hij. ‘’Misschien gaat over een half jaar alsnog de kettingzaag erdoor. Ritueel verbranden is ook een optie, maar dat zal niet gebeuren, hoor. Dit is zo’n bijzonder schip. De Alert moet gewoon behouden blijven. Ik ga proberen om dit schip te redden.’’
Even later ligt Alert weer in het water. Uit voorzorg zijn er meerdere pompen aangebracht, maar die hoeven nauwelijks iets te doen. Er komt bijna geen druppel water naar binnen. Brandjes is zichtbaar opgelucht.
WAKKER GELEGEN
Frans heeft er wel even van wakker gelegen. Sowieso van dit schip. ‘’Ik vind het waanzinnig dat een schip waar je normaliter alleen maar van kunt dromen, dat ik dat nu in mijn bezit heb. Maar natuurlijk heb ik mij ook afgevraagd…Frans waar begin je aan, waar begin je aan..? Het is best spannend, want je kunt op zo’n schip financieel helemaal leeglopen. Kapot gaan. Maar dat gaat niet gebeuren, hoor. Ik heb er goed over nagedacht. Als ik gezond mag blijven dan is dit een prachtig project.’’
________________________________________________________________________________
Alert is een klassieke houten S-Spant, ontworpen door de legendarische Amerikaanse ontwerper Philip Rhodes (1895-1974). Het jacht werd in 1948 van mahoniehout gebouwd door William Stone uit San Francisco, Californië en had vele beroemde eigenaren. De laatste, een Nederlander, heeft er twaalf jaar mee gevaren. Na de aankoop van een nieuw schip, werd Alert gestald op een werf in Zaandam. In afwachting van een koper werd verondersteld dat een boktor actief was en werd uit voorzorg het dek grotendeels verwijderd. Jarenlang stond de ontmantelde zeilklassieker op haar (nood)lot te wachten. Frans, van beroep maritiem werktuigkundige, kwam via zijn werk in contact met de eigenaar. ‘’Ik heb voor zijn nieuwe schip de revolutionaire hefkiel ontworpen en gemaakt.’’
_________________________________________________________________________________
Het vooruitzicht dat Alert wellicht gesloopt zou worden, deed Brandjes als liefhebber van klassieke zeiljachten, besluiten om bij de 60-voeter te gaan kijken. Frans zag de schoonheid van het lijnenspel, dat Rhodes zo beroemd maakte, in de Alert. De vloeiende zeeg, de schildvormige spiegel en de enorme overhangen, zelfs in slooptoestand was de tweemaster imposant. Als ‘man van staal’ en niet ‘van hout’ twijfelde Brandjes of hij het project zou moeten oppakken. Hout is weerbarstig. Het natuurlijke materiaal laat zich lastiger dresseren dan aluminium of staal. Zoveel houten delen vervangen en opnieuw maken vergt een flinke dosis ambachtelijke ervaring, scheermesscherp gereedschap en een karrevracht aan doorzettingsvermogen.
Toen de eigenaar de Alert echter voor een symbolisch bedrag te koop aanbood, ging Frans tegen alle adviezen van zijn raadgevers in overstag en dook in het diepe. ”Bij het opknappen moest ik eerst leren werken met hout, dat duurt echt een tijd. Daar had ik gelukkig hulp bij, anders was het nooit gelukt. Ik heb een partij van twee kuub Afzelia hout gekocht en daarvan hebben we de meeste nieuwe dingen kunnen maken. Nu zijn de boeisels en de potdeksels af en ligt het hardhouten dek klaar om vastgezet en in gerubberd te worden. Mijn vriendin Yvonne heeft het interieur al gelakt, daar is het een kwestie van de laatste spulletjes installeren. Als de buitenkant klaar is kunnen we de motor en de tanks installeren, de bedrading vernieuwen en alles schilderen. Daarna kunnen we de roerinstallatie en het grote stuurwiel dat ik heb gekregen monteren. Tot slot gaat de boot te water om haar te kunnen tuigen.’’
Het opknappen van een zeilklassieker kost veel tijd en doorzettingsvermogen. Frans ervaart dat niet zo. ‘’Ik ga hier iedere keer met evenveel plezier heen. Een broodje mee, een energiereepje want die heb ik wel nodig en dan aan de gang. Heerlijk. En aan het einde van de klusdag een biertje en dan heb ik een topdag.’’
Frans wil Alert tijdens Sail Amsterdam vaarklaar hebben. ‘’Dat wordt nog even aanpoten, maar gaat zeker lukken. Zo’n project doet wel wat met je sociale leven, maar er komen steeds meer mensen kijken, bewonderen en soms meehelpen. Voordat geschilderd kan worden, moet alles heel precies worden geschuurd. Dagenlang met een machine, oorbeschermers en een mondkapje op schuren is niet leuk, er zijn fijnere klussen. Dan is het fijn als we dit met een paar gelijkgestemde zielen kunnen doen. Wie wil helpen is welkom. Ik zorg voor de kratten bier.’’
